Сайыс"Мың бір мақал, жүз бір жұмбақ"- тілдер оңкүндігіне орай

Мың бірмақал, жүз бір жұмбақ.

Мақсаты: а)Оқушылардыбелгілібіртақырыпқабайланыстымақалайтабілуге, жасырылғанжұмбақтыңшешімінтабабілугеүйрету,
Ә) Мақалайтуарқылыоқушылардыңақыл-ойын, сана-сезімін, танымдыққабілетін, білімділігін, сөзсараптауларындамыту.
Б) Халықауызәдебиетінің  түрлеріментаныстыраотырып, балалардыадамгершілікке, адалдыққа, ата-баба асылөсиеттерінұмытпайотыруғатәрбиелеу.
Әдісі: әңгімелеу, түсіндіру, оқушылардыжарыстыру.
Көрнекілігі: слайд арқылықанаттысөздер, салт-дәстүргебайланыстысуреттер.
Түрі: дәстүрдентысойын, жарыссабақ.
Пәнаралықбайланыс: қазақтілі, қазақәдебиеті, тарих.

Шаттық шеңбері: жүректен-жүрекке
Барысы:
І. Ұйымдастырукезеңі:— Құрметтіұстаздар, оқушылар! Бізбүгінтілдеркүнінебайланысты 7-9 сыныптарарасында «Мыңбірмақал, жүзбіржұмбақ»аттытақырыптатілбілгірлерсайысынбастаймыз.

Ендешеортағасайыскерлеріміздішақырамыз. 7сыныпоқушыларынжәне 8-9сыныпоқушыларыншақырамыз.
(Сайысқақатысушытоптарортағашығады.Әр топтан 1-оқушыдан. Топ жетекшілері сайланады.)
Туған тілім-бабам тілім-өз тілім!
Туған тілім-анам тілім-өз тілім!
Туған тілім-далам тілім-өз тілім!
Туған тілім-адам тілі-өз тілім!- дей келе,
бүгінгі сайыстың жоспарымен таныстырып өтейін.
Сайыс сабақтың жоспарын таныстырамын:
1.Өздерінтаныстыру,топтыңаты.
2.Мақалдар сайысы.
А)мақал құрастыру
Ә) мақалдың жалғасын табу
Б) тұрақты сөз тіркесінің мағынасын ашу.
3. Жұмбақтар сайысы

(Сайыс басталмас бұрын әділқазылар сайланады)
-Әрі қатты, әрі тәтті өмірге,
Келген жоқпыз кешке бекер еруге
Тиістіміз болашақтың алдында,
Тік түрегеп, тура жауап беруге,- деп әр топ өздерін таныстырып өтсе.
Білікті бірді жығар, білімді мыңды жығар,-дегендей оқушылардың тапқырлығы мен ой-өрісін тексеру мақсатында 2–ші бөлімді бастаймыз.Туған жері-түп қазығы, айбыны,
Туған тілі-мәңгі өнеге айдыны,
Жан байлығы, салт-дәстүрі, тірегі,
Қадамына шуақ шашар үнемі,
Және туған тарихы. –деп

І-ші бөлімімізді – мақал-мәтел құрастыру сайысын слайд арқылы бастаймыз.
Бұл сайыста әр топқа слайд арқылы сөздер беріледі. Олар осы сөздерден мақал-мәтел құрастырады. Құрастыруға 2-мин уақыт беріледі.
-Осымен мақал-мәтел құрастыру сайысы аяқталды.

Әділ қазылар алқасы 1-сайысты бағалай берсеңіздер.

Сүйемін туған тілді-анам тілін,
Бесікте жатқанымда-ақ берген білім.
Шыр етіп жерге түскен минутымнан
Құлағыма сіңірген таныс үнім.
Ең бірінші сол тілмен сыртқа шықты,
Сүйгенім, сүйсінгенім, жек көргенім.

ІІ-бөліміміз «Жұмбақ шешу» сайысын бастаймыз
-Ал балалар мен сендерге слайд арқылы жұмбақ жасырамын. Жұмбақ деген алақанды жұмудан, яғни қолдың ішінде бір нәрсені жасырып, жұмып тұрып, соны тап дегенне шығады. Жұмбақ жасырғанда айтылар нәрсені ойда бүгіп қалып, соған ұқсас нәрселерге теңеп, тұспалдап, сипаттап айтады.Жұмбақ шешу сайсымызды бастайық.

1.Тиіп кетсе жырлаған, дауысы көпке ұнаған (домбыра)

2.Таудан биік, теңізден терең. (Ақыл)

3.Жаңылмастан жетеуі, кезек қызмет етеді. (Апта күндері)

4.Өзім сөзден тұрамын, аяқтаған ойды құрамын. (сөйлем)

Слайдпен енді көрсетемін.

1. Әділ қазылар алқасы «Жұмбақ шешу» сайысымыздың бағаларын берсеңіздер!
   Әділ қазылар алқасы, өздерінің шешімдерін шығарғанша біз «Тұрақты сөз тіркесінің мағынасын аш» сайысын ойнай тұрамыз. Мен сендерге сөз тіркесін  оқимын сендер сол сөз тіркесінің  мағынасын ашып айтып бересіңдер. Мысалы: Ақсақ қой түстен кейін маңырайды. Мағынасы кеш, жәй.

1. Тілдің ұшында тұр. (ұмыту, жеткізе алмау)
2. Итөлгенжерде (алыс, қашық)
3. Қас пен көздіңарасында. (лезде, тез, жылдам)
4. Төбешашытіктұру (қорқу, үрейлену)
5. Тайғатаңбабасқандай (анық, нақ)
6. Үріпауызғасалғандай (әдемі, сұлу)

Әділқазыларалқасыбағаларын берсе.

Осымен  біздің «Мың бір мақал, жүз бір жұмбақ»  атты сайсымыз соңғы бөлімі аяқталды.

Осымен құрметті  ұстаздар,  оқушылар «Мың бір мақал, жүз бір жұмбақ» атты сайыс ашық сабақты аяқтаймыз.Қатысқандарыңыз үшін көп-көп рахмет!